بررسی تطبیقی حقوق اقتصادی زنان در اسلام و جوامع غربی( انگلستان و فرانسه)

مقدمه:1

بیان مساله. 3

پیشینه تحقیق.. 5

اهداف... 10

اهدافعلمی:11

اهدافکاربردي:11

فرضیه ها12

فرضیه اصلی تحقیق.. 12

جنبه نوآوری.. 13

روش تحقیق.. 13

روشگردآورياطلاعات:14

ابزار گرداوری اطلاعات:15

اهمیت و ضرورت مساله :15

اهمیتنظریتحقیق:15

اهمیتعملیتحقیق:16

محدودیت های تحقیق.. 16

سازماندهی تحقیق.. 16

فصل اول: مبانی نظری تحقیق (کلیات). 17

1-1 مفهوم شناسی.. 18

1-1-1 حق در لغت... 18

1-1-2 حق در اصطلاح:22

1-1-3  تعریف حقوق و قلمرو  آن. 28

1-1-4-اقسام حقوق.. 34

1-1-6- استقلال مالی( اهلیت تمتع):38

1-1-6-تعریف مال. 38

1-1-7-استقلال اقتصادي.. 39

1-1-8-اجرت المثل.. 40

1-1-9- نحله. 41

1-1-10- نفقه. 41

1-1-11- مهریه. 42

1-1-12-ارث... 44

1-1-13-  جهیزیه. 45

1-1-14 -دیه. 45

1-2- حقوق زن در گذرگاه تاریخ.. 45

1-2-2- هند. 47

1-2-3- یونان. 50

1-2-4- روم. 52

1-2-5- ایران باستان. 53

1-3-جایگاه زن در ادیان آسمانی.. 56

1-3-1- زن در آیین یهود. 56

1-3-2- زن در آیین مسیح.. 58

1-3-3- زن درنزد اعراب قبل از ظهور اسلام. 59

1-3-4- جایگاه واقعی زن در اسلام  وقرآن. 60

1-3-5- برابری زن ومرد در ارزش های انسانی.. 65

1-4- ملاک تفاوت های تشریعی میان زن و مرد. 71

1-5- تساوي يا تشابه حقوقي.. 74

1-6-ضرورت توجه به امنیت اقتصادی زنان. 78

1-7- اصول و مبانی نظام حقوقی اسلام. 80

1-7-1- منابع نظام حقوقی اسلام. 80

1-7-2-دیدگاه اسلام در تساوی یا تشابه:80

1-7-3-. تفاوت زن و مرد ازدیدگاه اسلام. 81

1-8-دیدگاه های بشری درباره ی ریشه ی نابرابری زن و مرد. 83

1-8-1-رمز تفاوت های زن و مرد. 83

فصل دوم: حقوق اقتصادی زن در اسلام.. 89

2-1-زن و استقلال مالی.. 90

2-2-مالکیت و استقلال اقتصادی زن از دیدگاه فقه و حقوق.. 96

2-2-1-معناي «استقلال اقتصادي»96

2-2-2- مالکیت و استقلال اقتصادی زن در اسلام. 97

2-2-3- استقلال اقتصادی زن از نظر منابع فقه. 102

2-2-3- مالکیت و استقلال اقتصادی زن در قوانین جمهوری اسلامی ایران. 109

2-3- فعالیت های اقتصادی زن. 110

2-2-1- شواهد قرآنی.. 110

2-2-2 - شواهد روایی.. 116

2-2-3 - سیره عملی زنان. 116

2-2-4 - اعتبارات  عقلی.. 118

2-2-5- اشتغال زنان در قوانین جمهوری اسلامی ایران. 120

2-3-مصادیق مالکیت و حقوق اقتصادی زن از دیدگاه فقه و حقوق.. 123

2-3-1-حقوق اقتصادی زن در قرآن و قانون مدنی ایران. 123

2-4-قرآنواستقلالاقتصادیزنان. 165

2-4-1-استقلالاقتصادیزندرآیاتقرآن. 165

2-5-اشتغال زنان در قوانین جمهوری اسلامی ایران. 167

فصل سوم: حقوق اقتصادی زن در جوامع غربی(انگلیس و فرانسه). 170

3-1-وضعيت نظام حقوق زن در غرب... 170

3-2- حقمالکیتزندراسنادبینالمللی.. 175

3-3-حقوق اقتصادی زن در غرب... 176

3-3-1-مالکیت و استقلال مالی زن در غرب... 176

3-3-2-مالکیت و استقلال مالی زن در کنوانسیون. 177

3-4-حقوق اقتصادي زنان در قوانين انگلستان. 178

3-4-1-حقوق اقتصادی زنان قبل از قرن نوزدهم.. 178

3-4-2-حقوق اقتصادی زن در قرن نوزدهم و بیستم.. 179

3-4-3-وضعیت اقتصادی زن طبق قانون جدید. 181

3-4-4-نفقه زوجه در انگلستان. 181

3-5روابط مالي زن و شوهر در حقوق فرانسه. 187

3-5-1- نظام هاي مالي زناشويي.. 187

3-5-2-نفقه زوجه در حقوق فرانسه. 188

3-6-بررسی مکتب فکری فمینیسم.. 192

3-6-1-اصول حاکم بر نظام فکری فمینیسم.. 192

3-6-2-راهبرد و نظام راهکارهای فمینیسم در بُعد اقتصادی زندگی زنان. 192

3-6-3-بررسی نتایج اجرای راهکارهای فمینیسم بر وضعیت زنان در غرب... 195

نتیجه گیری.. 197

پیشنهادات... 209

فهرست منابع. 211

منابع فارسی.. 211

منابع عربی... 213

منابع لاتین... 215

مقالات... 216

پایان نامه. 216

مجموعه قوانین(اسناد مورد اعتبار قانونی). 216

قرآن کریم

نهج البلاغه

منابع فارسی

• اباذری فومشی ، منصور ، نحوه عملی رسیدگی به دعاوی خانوادگی در محاکم و دادسراها، انتشارات خرسندی ، 1387
• امامی ، سید حسن ، حقوق مدنی ، تهران ، کتاب فروش اسلامیه ، 1371 ، ج 4 و 3 و 1
• انصافداران ، محمد رضا ، راهنمای علمی نحوه مطالبه و وصول مهریه در محاکم دادگستری و مراجع ثبتی ، انتشارات بهنام ، 1388
• -------  ، آشنایی با حقوق خانواده ، انتشارات جاودانه جنگل ، 1388
• جوادی آملی ، عبدالله ، زن در آئینه جلال و جمال ، قم ، مرکز نشر اسراء 1376ش
• حبیبی تبار ، جواد ، گام به گام با حقوق خانواده ، نشر گام به گام قم ، 1383
• حقانی زنجانی ، حسین ، طلاق یا فاجعه انحلال خانواده ، نشر فرهنگ اسلامی ، 1371
• خامنه ای ، سید محمد ، حقوق زن ( مقایسه حقوق بشری و مدنی زن در اسلام و اعلامیه حقوق بشر ) ، انتشارات علمی و فرهنگی ، 1375
• دادمرزی ، سید مهدی ، فقه استدلالی ، موسسه فرهنگی طه ، قم ، 1378
• زمانی در مزاری ، محمد رضا ، راهنمای علمی و کابردی نحوه مطالبه و وصول مهریه در محاکم دادگستری و مراجع ثبتی ، انتشارات بهنامی ، 1386
• شایگان ، سید علی ، حقوق مدنی ، به کوشش محمد رضا بندرچی ، انتشارات طه ، قزوین ، 1375
• ------------ ، حقوق مدنی ایران ، تهران ، چاپخانه مجلس ، چاپ چهارم ، 1331 ش
• صدر ، حسن ، حقوق زن در اسلام و اروپا ، تهران ، سازمان کتاب های پرستو ، 1348
• صفایی و امامی ، سید حسین و اسدالله ، مختصر حقوق خانواده ، انتشارات میزان ، 1386
• ----------------- ، حقوق خانواده ، جلد دوم ، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران ، 1372 ش
• طاهری نیا ، احمد ، حضور زن در عرصه های اجتماعی ، اقتصادی از نگاه آیات و روایات ، قم ، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ، 1389
• طباطبائی ، سید محمد حسین ، تفسیر المیزان ، مترجم سید محمد باقر موسوی همدانی ، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه ، قم ، 1363 ، ج 4 ، ج 2 ، ج 19
• عمید ، حسن ، فرهنگ فارسی عمید ، انتشارات امیر کبیر ، 1371
• عمید ، موسی ، ارث در حقوق مدنی ایران ، به کوشش عباس فرید ، چاپ پیروز ، 1342
• فرشتیان ، حسن ، نفقه زوجه ، قم ، بوستان کتاب ، 1381
• فهیمی ، فاطمه ، حقوق مالی زن و مقایسه تطبیقی در حقوق اسلام ، ایران و کنوانسیون رفع تبعیض از زنان ، انتشارات دانشگاه قم ، چاپ دوم ، 1385
• فیض ، علیرضا ، مبادی فقه و اصول ، چاپ دانشگاه تهران ، 1366
• قربان نیا ، ناصر ، بازپژوهی حقوق زن ( بررسی قوانین مربوط به زنان در جمهوری اسلامی ایران ) ، تهران ، روز نو ، ج 2
• کاتوزیان ، دکتر ناصر ، حقوق مدنی خانواده ، شرکت سهامی انتشار ، 1385 ، ج1
• --------  ، دوره مقدمات حقوق مدنی ، تهران ، نشر دادگستر ، 1376 ، ج 1
• --------  ، ارث ، تهران ، نشر دادگستر ، 1376 ش
• -------- ، حقوق مدنی خانواده ، جلد اول ، تهران ، انتشارات بهمن برنا ، 1375
• -------- ، دوره مقدماتی حقوق مدنی ( اموال و مالکیت ) ، موسسه یلدا ، ی تا ، چاپ اول ، 1374
• گرجی ، دکتر ابوالقاسم ، بررسی تطبیقی حقوق خانواده ، تهران ، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران ، 1384
• --------- ،  با همکاری روشنعلی شکاری ، دیات ، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران ، 1380
• لطفی ، دکتر اسدالله ، حقوق خانواده ، انتشارات خرسندی 1389 ، ج 2
• مطهری، مرتضی،  نظام حقوق زن در اسلام ، موسسه چاپ فجر ، تهران ، 1382
• محقق داماد ، دکتر سید مصطفی ، بررسی فقهی حقوق خانواده ، نشر علوم اسلامی ، 1379
• مهر پور ، دکتر حسین ، بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران ، انتشارات اطلاعات، 1370
• موگوئي، حاج علي، قاعدة عسر و حرج و حق طلاق زنان ، چاپ اول، 1379
• نوری ،دکتر رضا، نکاح خانواده( حقوق خانواده در حقوق مدنی )، انتشارات پاژنگ ، چاپ اول ، 1379
• نفیسی ، سعید ، تاریخ اجتماعی ایران از انقراض ساسانیان تا انقراض امویان ، 1342 ش
• وفادار ، علی ، حقوق خانواده ( حقوق مدنی 5 ) ، انتشارات وفادار ، 1380
• واعظی ، محمد جواد ، وضعیت زن در عصر اسلامی ، قم ، انتشارات موسسه آموزش و پژوهش امام خمینی ( ره ) ، 1390
• وکیلی ، هادی ،1379، اسلام و فمینیسم ، دفتر نشر معارف

منابع عربی

• ابن قدامه ، ابی محمد عبدالله بن احمد بن محمد بن قدامه ،  المغنی ، بیروت ، دارالکتاب العربی للنشر و التوزیع ، بی تا
• الجزیری ، عبدالرحمن ، الفقه علی المذاهب الاربعه ، دار احیاء التراث العربی ، چاپ هفتم ، بیروت ، 1406 ه ق ، ج 4
• حر عاملی ، شیخ محمد حسین بن الحسن ، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه ، دار احیاء التراث العربی ، بیروت ، بی تا ، جلدهای 15 ، 17 ، 13 ، 19
• الحسینی البحرانی ، سید هاشم ، البرهان فی تفسیر القران ، موسسه بعثت ، قم ، چاپ اول ، 1417 ق . ج 2 و 3
• الحلی ، المحقق ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن الحسن ، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام ، تهران ، انتشارات استقلال ، 1409 ه . ق
• حلی ، جعفربن الحسن ( محقق حلی ) مختصر النافع فی فقه الامامیه ، موسسه البعثه ، چاپ سوم ، تهران ، 1410 ق
• حلی ، حسن بن یوسف ( علامه حلی ) ، قواعد الاحکام ، موسسه نشر اسلامی ، قم ، 1413ق
• راغب اصفهانی ، ابوالقاسم حسین بن محمد بن مفضل ،  المفردات فی قریب القران ، انتشارات دارالعلم دمشق ،چاپ بیروت ، 1412 ق .
• رازی ، فخر ، تفسیر الکبیر ، دار احیاء التراث العربی ، بیروت ، 1417 ق ، ج 4 ، 3
• سیاح، احمد، فرهنگ جامع عربی فارسی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، چاپ هشتم ،1354 ، جلد اول
• شهید ثانی ، مسالک الافهام ، قم ، موسسه المعارف الاسلامیه ، 1486 ، ج 2 ، ج 1
• شهید ثانی ، زین الدین بن  علی  ، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه ، المکتب الاعلام الاسلامی ، ق ، 1376 ، ج 2 .
• ------ ،  شرح لمعه ، انتشارات موسسه اسماعیلیان ،  1373 ش ، ج 8 ، ج 5
• صدوق ، علی بن بابویه ، من لا یحضره الفقیه ، چاپ 6 ، 1405 ق ، ج 3 ،
• طباطبائی ، سید محمد حسین ، المیزان فی تفسیر القرآن، جامعه مدرسین قم ، بی تا ، ج 2، ج 19 ، ج 20
• الطبرسی الطوسی ، ابوعلی الفضل بن الحسن ، مجمع البیان فی تفسیر القران ، دار المعرفه ، بیروت ، 1408 ق
• الطوسی ، ابوجعفر محمد بن الحسن ، التبیان فی تفسیر القران ، دار احیاء التراث العربی ، بیروت ، بی تا ، ج 3 ، ج 2 ، ج 10
• طوسی ، ابوجعفر محمد بن الحسن ، المبسوط فی فقه الامامیه ، تهران ، 1388 ق ، ج 6
• ------  ، الخلاف ، دار المعارف الاسلامیه ، قم ، بی تا و موسسه نشر اسلامی ، قم ، ج 3 ، ج 5
• کلینی ، محمد بن یعقوب ، کافی ، دارالکتاب الاسلامیه ، تهران ، 1350 ، ج 5
• الموسوی الخمینی ، روح الله ، تحریر الوسیله ، موسسه النشر الاسلامی ، قم ، 1424 ق ، جلد 2
• مغنیه ، محمد جواد ، الفقه علی المذاهب الخمسه ، دار العلم الملایین ، بیروت ، 1402 ق .
• مفید ، محمد بن نعمان ، المقنه ، انتشارات مکتبه الداوری ، قم ، بی تا و موسسه الاسلامی ، بی جا ، 1410 ق .
• مجلسی ، محمد باقر ، بحار الانوار ، موسسه الوفار ، بیروت ، 1403 ق ، ج 103
• نجفی ، شیخ محمد حسن ، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام ،  دار احیاء التراث العربی ، بیروت ، 1918 م ، چاپ هفتم ، جلد 31 ، 11 39 ، 42 ، 19 ، 43 ، 31

منابع لاتین

·        Ambroise, Colin (1932) Henri, Capitant, Cours elementaire de droit civil francais, Paris, Librairie Dalloz, 7e edition.

·        Jacqueline, Carbonnier (1985) Rubellin Devichi.

·        Georges, Hubrecht & Georges, Vermell(1987) Droit civil, (Sirey 14e edition)

·        J.Masson and S.Mc Rentney (1997), Principles of Family Law, Sweden, Sweet and maxwell, Sixth Edition.

·        Blake, S.H. (1982). Law of Marriage. Barry Rose Publishers Ltd.

·        Borkowski, A. (2004). law of succession, the External programme. University of London press.

·        Burton, F. (1996). Guide to the Family Law Act. Cavendish Publishing Limited.

·        Duckworth, (1991). Matrimonial Property and Finance. 4th Ed. Longman.

·        Matrimonial and Family proceedings Act, (1984): http: /jurist. Law. Pitt.Edu/ paperchase/2006/05/ UK-law- reform-: panel- proposes- limited.php.

·        Matrimonial couses Act, (1973): http:// www. Terry. Co. UK/ matcaus. Html.

·        Radford, R. (2005)“Feminism and Marriage”. Reflection on Ephesians N: 5.

·        Strachan, B. (1987). Matrimonial Proceedings in Magistrate Court, London 2nd Ed. Sweet & Maxwell,

·        The Administration of Estates Act, (1925): http://www.Swarb. Co.uk /acts/ 1958 Administration of Estates Act. Shtml.

·        The Family law Act, (1996): http://www.opsi.gov. UK/ acts1996/ 0996027.htm.

مقالات

• کیانمهر ، محمد ولی ، تاثیر اشتغال زنان بر خانواده ، مجله کار و جامعه ، ش 23
• شمس نجف آبادی ، فاطمه ، مثلث زن ، دین و توسعه ، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان ، ش 7
• حیدری،حسن، نفقهیزندرحقوقایران،فرانسهوسوئد، فصلنامهعلمیپژوهشیزنوفرهنگ،سال دوم، شماره 7، 1390
• رستمی تبریزی،لمیا، رژیم مالی خانواده در قوانین ایران و انگلیس،مطالعات راهبردی زنان 1385 شماره 31
• سلسله‌ی مقاله‌های استاد نورالله کوثر (حقوق اقتصادی زن در پرتو نصوص شرعی وقوانین وضعی)

پایان نامه

• محمودی، معصومه (1392)، بررسی تطبیقی روابط مالی زوجین در حقوق ایران و انگلیس،دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود
• تنباکوئی،زهرا(1388)،بررسی تطبیقی روابط مالی زوجین پس از انحلال نکاح بین حقوق ایران و انگلستان،وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علم و فرهنگ - دانشکده حقوق